Co potrafią dzieci w poszczególnych etapach życia - Stacja Edukacja - dwujęzyczne żłobki i przedszkola na terenie Warszawy

Poniżej umieszczone zostały wskazówki dotyczące sposobu monitorowania rozwoju dziecka w wieku od 12 miesiąca życia do 6 roku życia, szczególnie pod kątem możliwości wystąpienia zaburzeń rozwojowych. Należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się inaczej i dynamikę rozwoju trzeba traktować indywidualnie.

Dziecko w wieku 12-23 miesiąc życia

Umiejętności dziecka:

Pomiędzy 12-tym a 18–tym miesiącem życia dziecko cały czas rozwija się, a odkąd zaczęło samodzielnie chodzić świat stoi przed nim otworem.
Dowiaduje się, że może kontrolować swoje otoczenie – znajduje więc różne sposoby, co zrobić by wpłynąć na bliskie osoby, aby coś dostać, zaprosić do wspólnej zabawy, czymś się pochwalić.
Rozumie i wykonuje bardziej złożone polecenia, np. "przynieś lalę", "daj mi misia", "zanieś tacie gazetę".
Osiągnięty cel zabawy obwieszcza radością, głośnym śmiechem, klaskaniem w rączki itp. (ta umiejętność z reguły pojawia się u dziecka 13-15 m.ż.)
W wieku 16-18 m.ż. dziecko jest zainteresowane wspólnymi zabawami ruchowymi – np. podrzucane na nodze radośnie się śmieje i podryguje prosząc w ten sposób o jeszcze;
Widząc inne dzieci, chętnie wychodzi z wózka, by je poznać, poszukuje z nimi kontaktu (choć nie potrafi się z nimi jeszcze bawić).
Kaprysi i popłakuje, gdy mu się coś nie podoba.
Dziecko wypróbowuje różnego rodzaju dźwięki, grymasy twarzy, w celu wywołania uśmiechu na twarzy mamy.

Co można zrobić aby stale stymulować rozwój dziecka ?

Wypowiadanie różnych poleceń dziecku to wspaniała okazja do bycia z nim w kontakcie i to związanym z pozytywnym pobudzeniem emocjonalnym,
Wydawaj dziecku proste polecenia i stawiaj przed nim małe wyzwania – już w tym wieku możliwe i wskazane jest stawianie wymagań "na poprzeczce", czyli ani za trudnych ani za łatwych, unikaj wyręczania dziecka, najlepiej pozwalaj na wykonywanie czynności, szczególnie samoobsługowych, które jest w stanie wykonać samodzielnie (jedzenie, trzymanie łyżki, picie z kubeczka, wyrzucanie papierka do śmieci, mycie zębów) nawet, gdy robi to niezdarnie i potrzebuje sporo czasu;
Zaobserwuj, w jaki sposób dziecko informuje o swoich osiągnięciach lub sukcesach. Sprawdź, w jaki sposób Ty reagujesz na pojawiające się osiągnięcia dziecka. Nie skąp wyrazistych okrzyków aprobaty. Głośne "brawo", "hurra", uśmiech, podrzucanie lub "przybicie "5" zachęci dziecko do powtarzania zdobytej umiejętności.

Komunikacja

Kompetencje komunikacyjne dziecka mogą pojawiać się w różnym wieku, a zakres czasowy pojawienia się danej aktywności może być u każdego dziecka inny.

Umiejętności dziecka:

Pomiędzy 9-14m.ż. dziecko mówi „tata" lub „mama" ze zrozumieniem;
Pomiędzy 9-18 m.ż. na komunikat „nie" lub „nie wolno" zareaguje chwilowym zatrzymaniem aktywności, ale z pewnością po chwili będzie chciało ją kontynuować;
Najprawdopodobniej pomiędzy 10 a 18 m.ż. dziecko zacznie mówić, zazwyczaj niezrozumiale, ale będzie już potrafiło powtórzyć intonację.
Bardzo ważną rozwojowo umiejętnością jest podążanie dziecka za wzrokiem ta umiejętność, powinna już występować u dziecka w wieku pomiędzy 11-14 m.ż. (pojawia się od 9 m.ż.). Jest to jedna z ważniejszych kompetencji dziecka I najczęściej sprawdzanych przy ocenie jego umiejętności komunikacyjnych. Jest także istotna z punktu widzenia budowania przez dziecko kontaktu i relacji z drugą osobą.
Doskonalenie zdolności dzielenia uwagi z dorosłymi (umiejętność ta pojawia się ok. 9 miesiąca życia dziecka)– u dziecka można zaobserwować kompetencję, którą jest umiejętność patrzenia na ten sam przedmiot w tym samym czasie i mimowolne kontrolowanie wzrokiem, czy rodzic patrzy na to samo. Mówimy wtedy o tym, że w relacji dorosły-dziecko tworzy się "trójkąt uwagi", wierzchołkami tego trójkąta są dziecko - dorosły – przedmiot
Pierwsze słowa pojawiają się zwykle pomiędzy 12-13 m.ż.
Niektóre źródła podają, że w wieku 12-18 m.ż. dziecko mówi około 30 słów a rozumie ok. 100 słów.
Dziecko potrafi pokazać na podstawowe części ciała u siebie, a czasem także i u misia.
W wieku 13-15 miesięcy dziecko potrafi pokazać przedmiot, o jaki nam chodzi, a nawet pewne jego szczegóły (np. oko, ucho lalki)
Prosi o jedzenie lub picie – proszenie o coś to kolejna ważna kompetencja u dziecka. W wieku ok.13-15m.ż. dziecko może jeszcze nie mówić, nie wypowiadać słów, ale jednak jeśli chce coś dostać do jedzenia zrobi wszystko, żeby to dostać, bardzo ważna jest odpowiedź na pytanie – "w jaki sposób będzie się tego domagać?"
Może się zdarzyć, że dziecko w wieku 13-15 m.ż. zasygnalizuje potrzeby fizjologiczne, czasem po fakcie.
W wieku ok. 15 m. ż. dziecko potrafi często poprosić o to, czego chce (nie tylko rzeczy do jedzenia), wydając jakiś dźwięk i niekiedy pokazując palcem.
Umie całym ciałem wyrazić sprzeciw albo odmowę
Rozumie podstawowe słowa i zdania
Po instrukcji „włóż kółko do otworu" dziecko wkłada koło do właściwego otworu
W wieku 15 miesięcy dziecko potrafi pokazać palcem to, o co prosi

Co można zrobić aby stale stymulować rozwój dziecka ?

Bawiąc się z dzieckiem pokazuj mu różne przedmioty, możesz pokazywać palcem: „to lampa", „okno" – zawsze sprawdzaj czy dziecko patrzy na pokazywany obiekt, czy na koniec Twojego palca;
Zanotuj, jakie pierwsze słowa wypowiada dziecko, zapisz je
Wskazywanie palcem to kolejna istotna umiejętność, zwróć uwagę, czy dziecko wyodrębnia palec wskazujący i używa go do pokazywania tego, co chce od Ciebie dostać. Jeśli dziecko nie pokazuje palcem, sprawdź - może pokazuje całą ręką, albo innym palcem niż wskazujący, a może pozostaliście na etapie, że dziecko innym zachowaniem potrafi spowodować, że coś dostanie.
Umieść przedmioty, o które dziecko może chcieć poprosić w widocznym, ale niedostępnym dla dziecka miejscu – rozmawiaj z dzieckiem, o który rzeczywiście mu przedmiot chodzi.
Jeśli dziecku szczególnie trudno jest wyodrębnić palec wskazujący – możesz spróbować na krótko (do tygodnia czasu) na palec wskazujący nalepić plasterek, założyć rękawiczkę z odciętym jednym palcem – takie wyszczególnienie niekiedy ułatwia dziecku wyodrębnić palec spośród innych i zacząć go używać. Możesz także pomóc mu go wyodrębnić przytrzymując delikatnie pozostałe paluszki i wspomagać je w ten sposób przy wskazywaniu.
Zaproponuj zabawę w "pokaż co chcesz" – dziecko ma wskazać przedmiot, który lubi, albo który pasuje do układanki.
Zaobserwuj, w jaki sposób dziecko prosi Cię o jedzenie lub picie. Z reguły dzieci w tym wieku przypominają sobie że chcą pić lub jeść wtedy, gdy widzą w pobliżu coś do jedzenia lub picia, albo gdy Ty coś akurat spożywasz. Dziecko może płakać, marudzić i domagać się jedzenia lub picia na różne sposoby, może też wyciągać rączki, albo palec wskazujący, może przy tym gaworzyć lub mówić słowo "am". Zachęć dziecko, żeby swoją prośbę kierowało do osoby. Możesz też zamodelować sposób proszenia mówiąc "pokaż co chcesz?", "powiedz am". Pamiętaj, że nie należy przedłużać czasu podania dziecku jedzenia lub picia, o które prosi. Jedzenie i picie jest dla dziecka ważne.

ROZWIJANIE ZABAWY

W wieku 12-23 m.ż. dziecko jest w fazie rozwoju sensomotorycznego i na etapie zabawy manipulacyjnej. Zazwyczaj dziecko jest pobudzone i zainteresowane, i samo organizuje sobie zabawę przy wykorzystaniu przedmiotów, które ma w zasięgu rąk. Dziecko nie odróżnia jeszcze co jest zabawką a co nią nie jest, chętnie będzie manipulowało wszystkim, co wpadnie mu w ręce. Słowem najlepiej oddającym charakter zabawy jest "eksperyment". Z reguły najbardziej atrakcyjne są przedmioty codziennego użycia, które można polizać, rzucić nimi, postukać, pokręcić, itp. Zabawę dziecka w tym wieku charakteryzuje aktywne i celowe wykorzystanie metody prób i błędów. W zabawie można już zauważyć elementy naśladowania czynności zaobserwowanych w otoczeniu.

Umiejętności dziecka:

Tuli do siebie misia, lalkę lub inne zabawki.
Próbuje upuszczać zabawkę z różnych wysokości, by sprawdzić, czy dobędzie się z niej inny dźwięk lub czy wyląduje w innym miejscu
Dziecko przypomina sobie i później odtwarza jakąś czynność, nawet po dwóch dniach.
Kształtowanie pojęcia stałości – dziecko odnajduje przedmiot niezależnie od tego, gdzie i w jaki sposób został schowany.
Naśladowanie czynności dwuczęściowych.
18 m.ż. coraz częściej dziecko próbuje naśladować czynności wykonywane przez osobę dorosłą, zaczyna uczestniczyć w zajęciach domowych.

Co można zrobić aby stale stymulować rozwój dziecka ?

Zaproponuj dziecku zabawę w pokazywanie szczegółów, najpierw możesz pokazać dziecku gdzie lalka ma "oko", "nos", "włosy", "brzuszek", później poproś dziecko, o te same szczegóły pytaj w zabawie innymi lalkami, ale też misiem lub innym zwierzątkiem;
Zaproponuj dziecku zabawy z wykorzystaniem pacynek, misiów, lal;
Oglądaj wspólnie z dzieckiem książeczki, zachęcaj do wskazywania obrazków a także do nazywania obrazków – za pomocą dźwięków, słów dźwiękonaśladowczych lub prostych wyrazów;
Zapewnij maluchowi kontakt z innymi dziećmi, z pewnością nie będą się jeszcze razem bawić, ale będzie okazja do zaobserwowania, w jaki sposób dziecko reaguje na inne dzieci – czy jest nimi zainteresowane, czy podchodzi i przygląda się ich zabawie, być może zacznie naśladować to, co one robią (często z odroczeniem), albo nawet podejmie jakąś własną inicjatywę;
Dla dziecka ważne są też wszystkie zabawy polegające na naśladowaniu: czynności, ruchów, gestów min itp.

Dziecko w wieku 24- miesięcy

Umiejętności dziecka

Dziecko zaczyna już mieć świadomość, że jest odrębną osobą– przejawia się to w ten sposób, że może zauważać i pokazywać siebie w lustrze, może potrafić rozpoznać siebie na zdjęciu lub filmiku, może się zdarzyć, że wskaże na siebie, często potrafi też dotknąć na polecenie a niekiedy też nazwać poszczególne części ciała – jest to adekwatny powód do nawiązania kontaktu, pokazuje na polecenie, cieszy się tą umiejętnością, chce się pochwalić.
Ważną dla rozwoju umiejętnością jest „chwalenie" się lub zwracanie na siebie uwagi, dziecko potrafi dołożyć wielu starań w to, by dorosła osoba popatrzyła na nie, zdarza się, że się popisuje, np. tańczy, głośno śpiewa.
Dziecko może mówić o sobie po imieniu, np. czyje to jest? „Kasi", może mówić o sobie „ja", ale mówienie o sobie „ty" lub „chcesz" jest zachowaniem naturalnym w tym wieku.
Dziecko obserwuje otoczenie, a to co zaobserwuje zaczyna odtwarzać w swojej własnej aktywności, np. bawi się w „udawanie", naśladując czynności z życia codziennego – wycieranie kurzów, używanie odkurzacza itp.
Dla 2-latka istotna jest regularność i rutyna, nawet jeśli dziecko nie wyraża tego, podoba mu się zachowanie prawidłowości i rutyn, może być niezadowolone, gdy coś nie dzieje się tak jak zwykle, może o tym zakomunikować, np. „nie chcę wychodzić", albo „chcę na plac zabaw" lub pokazać zachowaniem, np. stanie się marudne lub nadmiernie pobudzone.
Okres około 24 miesiąca życia to dla dziecka okres wyodrębniania własnych granic i prób samostanowienia, może w tym czasie być zaborcze, ambiwalentne – chcieć i nie chcieć jednocześnie, może być zaczepne, humorzaste, może chcieć bardziej niż wcześniej decydować.
Może być też nieśmiałe w sytuacjach, które wcześniej były dla niego obojętne, może wyrażać obawy, np. bać się zwierząt.
Podczas zabaw na placu zabaw nadal występuje zabawa równoległa – dziecko obserwuje inne dzieci, ale nie bawi się z nimi, może dochodzić do konfliktów, np. nie odda zabawki lub chce bawić się tą samą, którą ma inne dziecko.
Próbuje kontrolować swoje otoczenie – znajduje więc różne sposoby, co zrobić by wpłynąć na bliskie osoby, aby coś dostać, zaprosić do wspólnej zabawy, czymś się pochwalić.
Pojawiają się zalążki empatycznego zachowania– np. niektóre 2-latki potrafią pocieszyć, gdy widzą płaczące dziecko lub same się rozpłakać, podmuchać na zraniony paluszek mamy, podzielić się kawałkiem ciasteczka lub zabawką.

Co można zrobić aby stale stymulować rozwój dziecka ?

Pozwalaj dziecku angażować się w życie grupy.
Patrz zawsze na dziecko kiedy do niego mówisz.
Pamiętaj o tym, że nadal ważny jest trójkąt komunikacji: Dorosły-Dziecko-Przedmiot, zwróć uwagę, czy wskazując Ci przedmiot dziecko sprawdza czy Ty też widzisz ten przedmiot.
Pozwól dziecku na przeżywanie emocji – gdy jest rozzłoszczone – znajdź sposób na ekspresję tej emocji i/lub staraj się odwrócić uwagę, gdy jest smutne – może się przytulić, wyżalić, gdy się boi – może się schować lub wtulić w osobę bliską, gdy jest obrażone – może się pozłościć, gdy jest radosne – może się uśmiechać, gdy je boli – pocałuj lub podmuchaj stłuczone miejsce.
Traktuj emocje poważnie – nie zaprzeczaj mówiąc „to przecież nie bolało", „to wcale nie było takie straszne", albo „nie ma się czego bać" – bycie towarzyszem w przeżywaniu emocji buduje relację, sprawia że dzieci w sposób naturalny pokazują emocje i przychodzą się nimi dzielić. Dzieci mają prawo nie radzić sobie z emocjami (my dorośli nie zawsze sobie z nimi radzimy, a co dopiero one!) i mają prawo przyjść z nimi do osób bliskich.

ROZWIJANIE KOMUNIKOWANIA SIĘ

Umiejętności dziecka

W wieku 2 lat u dziecka następuje wyraźny postęp w zakresie mowy, rozwój ten dotyczy zarówno ekspresji mowy (czy tego w jaki sposób dziecko wyraża komunikaty), jak i rozumienia mowy.

W zakresie ekspresji mowy:

Potrafi słownie wyrazić swoje życzenie, używając uproszczeń słów, mimiki i gestów – niektóre źródła podają, że dzieci w wieku dwóch lat mogą używać już nawet 200-500słów.
Pojawiają się łączenia dwóch wyrazów, co jest próbą budowania zdania np. "dzidzia oć"
Pojawiają się echolalie dziecięce. Echolalie są naturalnym elementem w rozwoju mowy u dziecka i są etapem przejściowym, nie należy więc martwić się, gdy się pojawią, ale warto pamiętać, że nie powinny trwać zbyt długo. Echolalie powinny zaniknąć do 3 roku życia. A czym są echolalie? To takie wypowiedzi dziecka, które są - jak echo, powtórzeniem zasłyszanych z otoczenia słów i zdań, charakterystyczne jest to, że naśladowanie nie dotyczy tylko treści, ale też np. intonacji i melodii wypowiedzi. Warto w tym zwrócić uwagę o czym i w jaki sposób mówimy przy dziecku.
W tym wieku dziecko oczarowuje często ilością wypowiadanych słów „po swojemu", dziecko wymyśla swoiste nazwy i określenia, potrafi np. na wędkę mówić „łowak". Czasem usłyszymy dość długą pogawędkę przez przyłożony do ucha telefon, ale z całego łańcucha słów zrozumiemy tylko „papa" na koniec
Niejeden 2-latek potrafi budować już zdania wielowyrazowe.
Używa kilku zaimków i wielu czasowników, ale zdecydowanie najbogatszy ma słownik rzeczowników.
Często mówi o sobie po imieniu.

W zakresie rozumienia mowy

Rozumie większość kierowanych do niego prostych poleceń. Po czym to poznać? Komunikacja idzie w parze z rozwojem relacji i kontaktu, dziecku w tym wieku zależy na kontakcie z drugą osobą, dlatego z chęcią wykona wiele kierowanych do niego poleceń, wskaże na polecenie obrazki, przedmioty, powtórzy proste czynności.
Dziecko zaczyna orientować się, że dany przedmiot może różnie wyglądać, chociaż ma tę samą nazwę, np. każdy pies to pies, chociaż każdy inaczej wygląda.
Zwykle pierwsze umiejętności związane z rozumieniem komunikatów dotyczą właśnie obszarów: części ciała, obrazków zwierząt w książeczkach i na żywo, czynności życia codziennego, dlatego przeciętny 2-latek pokazuje na polecenie części ciała, wskazuje obrazki zwierząt w prostych książeczkach lub zwierzęta i inne zjawiska na spacerze, pokazuje na polecenie różne przedmioty w domu, np. zegar „tik-tak", gdzie jest lampa?, gdzie okno? itp.

Należy pamiętać, że:

głównymi elementami komunikacji są: kontakt wzrokowy, gestykulacja, zachowaniei mowa werbalna. U 2-latków pojawiają się proste komunikaty słowne, ale nadal ważnymi „komunikatami" są zachowania, kontakt wzrokowy i gesty;
dziecko „chwali się"- zaobserwuj, w jaki sposób dziecko informuje o swoich osiągnięciach lub sukcesach. Dziecko chcąc pochwalić się, nawiąże kontakt wzrokowy, będzie chciało zwrócić na siebie Twoją uwagę i będzie w tym wytrwałe;
„zwraca na siebie uwagę"- sposoby na zwrócenie na siebie uwagi mogą być różne: piski, krzyki, nawoływania - zwróć uwagę, czy dziecko patrzy Ci w oczy? czy upewnia się, że widzisz jego starania o Twoją uwagę?
„proszenie" vs „żądanie"- jeśli dziecko próbuje „prosić Cię" byś mu pomogła, zwróć uwagę, czy biorąc Cię za rękę nawiązuje z Tobą kontakt wzrokowy, niektóre dzieci ciągną dorosłego i pokazują na różne sposoby, w czym potrzebują pomocy;
„informowanie"– dziecko obserwuje świat a wiele rzeczy widzi po raz pierwszy lub są rzeczy, które są tak interesujące, że dziecko dąży do tego, by się z dorosłym nimi podzielić, nie robi tego po to, żeby coś otrzymać, robi to po to, żeby Cię poinformować, to kolejne próby nawiązania rozmowy;
ważne jest to, ile wysiłku kosztuje Cię domyślenie się intencji komunikacyjnejdziecka, zwróć uwagę zarówno na swoje zachowanie, jak i na zachowanie dziecka – jeśli chodzi o Twoje zachowanie – sprawdź czy za bardzo nie „pomagasz" dziecku, można powiedzieć „rozumiecie się bez słów", wtedy ono mniej wysiłku wkłada w to, żeby Ci coś wytłumaczyć, o co mu chodzi.

Co można zrobić aby stale stymulować rozwój dziecka ?

Pozwalaj dziecku na wskazywanie palcem - to istotna umiejętność, zwróć uwagę, czy dziecko wyodrębnia palec wskazujący i używa go do pokazywania tego, co chce od Ciebie dostać. W wieku dwóch lat zazwyczaj są to równoległe czynności dziecko mówi i pokazuje palcem naraz.
Wykorzystuj do zabawy historie z życia wzięte – opowiadaj o tym, co na zdjęciu, filmiku z życia rodzinnego.
Mów do dziecka prostym językiem, nie musisz przesadnie zdrabniać wyrazów, choć dla typowo rozwijającego się dziecka nie ma to większego znaczenia.
Staraj się używać jednolitego języka, prostych niezdrobniałych słów, pomagaj dziecku dodając do komunikatu prosty gest.
Dąż do tego, aby przy przekazywaniu komunikatu starać się być w zasięgu wzroku dziecka i nawiązywać z nim naturalny kontakt wzrokowy.
wiek 2 lata kojarzy się często z okresem buntu u dzieci, rzeczywiście może się u dzieci pojawić częstsze słowo „nie" – ten etap jest potrzebny w rozwoju dziecka chociaż czasem niezbyt miły dla rodziców. Dla dzieci komunikat „nie", „nie chcę" jest próbą ustanowienia własnych granic i pokazania się jako odrębnej osoby. Żeby zaspokoić istotną dla dziecka potrzebę – staraj się dawać wybór (chcesz taką książeczkę czy taką? który widelec – ten czy ten?), uznaj czasem spokojnie, że dziecko naprawdę czegoś nie chce. W przypadku nasilonych buntów – staraj się przekierować uwagę zanim bunt się w ogóle pojawi – możesz mieć w zanadrzu pewne niespodzianki, które ułatwią wyjść z tarapatów, np. książeczkę, ulubioną zabawkę, pacynkę.

ROZWIJANIE ZABAWY

Dla dziecka w wieku dwóch lat wszystkie czynności są ważnym dla rozwoju elementem. Od prostych manipulacji po złożone odwzorowywanie, a nawet pierwsze twórcze czynności. Od tego momentu zabawa jest ilustracją, w jaki sposób dzieci spostrzegają otaczającą je rzeczywistość. Obserwowanie tego, w jaki sposób dziecko się bawi daje nam więc informację, co je w świecie interesuje, co zauważają, jakie rzeczy, sprawy mają dla dzieci znaczenie. U dwulatka w zabawie pojawiają się czynności życia dorosłych w wersji mini, dlatego najbardziej widoczne zaczynają być zabawy naśladowcze, z wykorzystaniem małych rekwizytów, przedmiotów życia codziennego, stąd upodobanie dzieci do zabaw pudełkami, „pomaganie" w czynnościach codziennych, ciekawość we wszystkich obszarach.

Umiejętności dziecka

Tuli do siebie misia, lalkę lub inne zabawki, tak jak mama przytula dziecko.
Naśladuje w zabawie proste czynności dorosłych np. usypia, karmi lalkę.
W zabawie pokierowanej przez dorosłego być może pokaże jak się gotuje, bada u lekarza, albo jak się przewozi towary ciężarówką.
Lubi wszelkie zabawy ruchowe – potrafi już biegać, chętnie bawi się piłką – nawet toczy i kopie, wspina się na schody (w tym wieku zazwyczaj trzyma się poręczy wchodzi i schodzi krokiem dostawnym), zainteresuje się zjeżdżalną i drabinką na placu zabaw, może nawet umieć chodzić tyłem!.
W zabawie klockami zbuduje wieżę z 6 klocków, może próbować naśladować budowanie pociągu lub mostu.
Dziecko w wieku około dwóch lat może zainteresować się już rysowaniem, czyli chętnie sięgnie po ołówek, ale z pewnością nie ograniczy się tylko do kartki papieru, z całą pewnością zacznie bazgrać też po ścianie, drzwiach – warto być przygotowanym na tę radosną twórczość,
Dziecko dwuletnie może już zainteresować się zabawkami typu sorter, ale proszę nie wymagać za wiele, jest sukcesem gdy uda się wrzucić 3 figury według kształtów (po demonstracji).

Co można zrobić aby stale stymulować rozwój dziecka ?

Pamiętaj, żeby stale poświęcać dziecku wiele czasu na wspólną zabawę.
Zaproponuj dziecku zabawy z wykorzystaniem pacynek, misiów, lal.
Oglądaj wspólnie z dzieckiem książeczki, zachęcaj do wskazywania obrazków a także do nazywania obrazków – za pomocą dźwięków, słów dźwiękonaśladowczych lub prostych wyrazów.
Nauczcie się prostych wierszyków i piosenek z pokazywaniem
Przeciętny dwulatek sam pokaże w co chce się pobawić.
Możesz zaproponować zabawę „gdzie jest?" – polegającą zarówno na odszukiwaniu ukrytych przedmiotów, jak i chowaniu się jak w zabawie w chowanego.
Nie rezygnuj ze wspólnych zabaw relacyjnych – one nadal są bardzo ważne dla dziecka, chociaż już nie tak intensywne jak wcześniej. Dodaj zabawy naprzemienne – raz ja –raz Ty.

Rozwój fizyczny dziecka w 36. miesiącu życia

Dziecko w 36. miesiącu życia jest w ciągłym ruchu. Uwielbia aktywność fizyczną, zwłaszcza, gdy może wypróbować swoich sił i nauczyć się czegoś nowego. Czasami odnosisz wrażenie, że wszędzie go pełno – w pokoju, w kuchni, pod stołem, na kanapie. Bieganie, skakanie, wspinanie się, obracanie, czołganie i wesołe tańce nie sprawiają mu już większych problemów.
W 36. miesiącu życia dziecko może skarżyć się na ból nóg, w szczególności mięśni łydek. Pojawia się on w godzinach wieczornych, raz na kilka tygodni lub miesięcy. W zdecydowanej większości przypadków nie jest on spowodowany groźną chorobą. Przyczyną dolegliwości jest intensywny wzrost. Zjawisko to ma nawet swoją nazwę – bóle wzrostowe.
Dziecko w 36. miesiącu życia zna już ok. 900 słów. Potrafi z nich budować zdania, a także wykorzystywać je do opowieści o tym, co się wydarzyło (a nawet umieścić wydarzenia w czasie i przypisać je do konkretnej osoby). Jego mowa jest zrozumiała dla innych osób w 75%.
miesiąc życia to czas, w którym dziecko potrafi wykorzystywać wyobraźnię w zabawach. Nadaje przedmiotom nowe znaczenie, jego zabawki zachowują się jak ludzie, a ono samo przybiera różne role. Potrafi także zająć się samodzielną zabawą na kilka minut. Zwykle układa wtedy klocki, ogląda kolorowe książeczki lub rysuje.
Jeżeli chodzi o rozwój społeczny dziecka w 36. miesiącu życia, maluch prawie w ogóle nie przypomina siebie sprzed kilkunastu tygodni. Z krnąbrnego, stawiającego zawsze na swoim i zbuntowanego małego człowieka stał się osobą pełną empatii i współczucia dla innych. Nie oznacza to, że nie pokazuje negatywnych emocji. Potrafi jednak cierpliwie czekać na swoją kolej, dzielić się zabawkami i bawić z rówieśnikami.
Mimo że maluch uwielbia nawiązywać kontakty i spędzać czas z innymi dziećmi, nadal mogą pojawić się problemy przy rozstaniu z mamą.. Jest to stan przejściowy.

Dziecko w 36. miesiącu życia potrafi już:

jeździć na rowerku trójkołowym,
samodzielnie wchodzić i schodzić po schodach (bez trzymania),
układać zdania,
opowiadać o różnych wydarzeniach,
wykorzystywać wyobraźnię w zabawach (udaje, że jest kimś innym lub nadaje nowe znaczenie przedmiotom),
widzieć różnice dotyczące cech przedmiotów (np. wybrać, która piłka jest większa),
policzyć do dwóch,
ustawiać wieże z klocków składające się z 10 elementów,
rozpoznawać emocje innych osób,
pomagać w codziennych czynnościach (np. w ubieraniu się),
komunikować potrzeby fizjologiczne,
bawić się z rówieśnikami,
bawić się samo przez kilka minut,
rysować linie i kółka.

Rozwój dziecka w 36. miesiącu życia możesz wspierać poprzez:

zachęcanie go do grania w proste gry planszowe,
odpowiadanie na wszystkie jego pytania,
zachęcanie do opowiadania o minionym dniu,
rozmawiać z nim o emocjach (jego i innych ludzi),
wspólne czytanie książeczek oraz rozmawianie o zawartych w nich wydarzeniach i bohaterach,

Dziecko w wieku 4-lat

Następuje zdecydowany rozwój mowy czterolatka, dziecko jest coraz bardziej sprawne fizycznie, porusza się pewnie i sprawnie, rozwój fizyczny czterolatka wiąże się ze wspinaniem na różnorodne przeszkody i niespożyta energią. Maluch wszystko wykonuje szybko i błyskawicznie przerzuca uwagę z jednej aktywności na drugą. Rozwój społeczny czterolatka i zabawa 4-latka wkraczają na nowy etap. W tym wieku ogromną role odgrywa wyobraźnia, maluch może nawet nie odróżniać fikcji od realnego świata.

Wraz z nabyciem coraz większych sprawności intelektualnych dziecko potrafi:

rozróżniać kierunki, wskazać miejsce położenia przedmiotu – nad, pod, obok
wie, gdzie jest przód i tył;
zdaje sobie sprawę z następstwa czasów, wie, że coś po czymś następuje, np. najpierw jest śniadanie, potem obiad i kolacja;
wie, co oznaczają niektóre przeciwieństwa (mały-duży, gruby-chudy);
coraz lepiej i więcej zapamiętuje, np. wierszyki i krótkie rymowanki;
potrafi zaśpiewać fragment usłyszanej piosenki;
potrafi rozróżnić kilka kolorów;
umie liczyć nawet do 10;
potrafi skupić się na jednej aktywności nawet 15 minut;
rozróżnia literki od innych kształtów;
potrafi napisać niektóre litery;
coraz lepiej rozumie pojęcie czasu;
zadaje mnóstwo pytań;
potrafi wysłuchać dłuższej opowieści;
potrafi ułożyć przedmioty według koloru i kształtu

Dziecko w wieku 5-lat

W wieku 5 lat dziecko zaczyna odkrywać grupę rówieśniczą. Obserwuje inne dzieci, naśladuje je, chce mieć coś, bo inni tak mają. Zaczyna używać modnych słów i wyrażeń, bo inni tak mówią.
Zabawa z rówieśnikami nie jest całkowicie zabawą razem. Dzieci bawią się w grupie, ale nie potrafią jeszcze współdziałać czy pójść na kompromis. Zwykle w zabawie ktoś dominuje i ktoś podlega drugiemu, zabawa zaś trwa tak długo, jak długo jej uczestnikom odpowiadają dane role.
Dla dziecka 5-letniego zabawa odgrywa bardzo ważną rolę. Pozwala mu na rozwój w każdej ze sfer: ruchowej, poznawczej i emocjonalno-społecznej. Zabawa powinna być zatem dominującą aktywnością w tym wieku. Trzy główne typy zabaw dominujących u 5-latków: zabawy ruchowe (będące odpowiedzią na wzrost umiejętności fizycznych; wśród tych zabaw wyróżnia się także zabawy ze śpiewem, lubiane przede wszystkim przez dziewczynki), zabawy z podziałem na role – dzieci naśladują jakieś postaci z bajek, książek (np. Batmana, Supermana),zabawy symboliczne, przede wszystkim w dom i szkołę – będące odpowiedzią na zainteresowanie dziecka światem zewnętrznym i próbą poznania go.
Pamięć u dzieci 5-letnich jest konkretno-obrazowa. Dzieci najłatwiej zapamiętują coś, co mogą zobaczyć i czego mogą dotknąć. Rozwija się powoli pamięć słowna i pamięć mechaniczna, czyli dosłowne zapamiętywanie tekstów.
Dzieci bardzo szybko uczą się wierszyków, piosenek, zwłaszcza gdy są rytmiczne i rymowane. Pamięć jest jednak jeszcze mimowolna i nietrwała, choć rozwija się także pamięć dowolna.
Pięciolatek zapamiętuje wiele szczegółów, zwykle niedokładnie, ale nie potrafi uogólnić i podać treści najważniejszej. Widać to zwłaszcza wtedy, gdy dziecko chce nam opowiedzieć o ważnym dla niego wydarzeniu z przedszkola, obejrzanym filmie czy przedstawieniu.
Procesy myślenia 5-latka przebiegają na konkretach. Dla dzieci w tym wieku to, czego nie ma przy nich fizycznie, czego nie widzą lub czego nie mogą dotknąć, przestaje istnieć (dlatego na przykład niektórzy tak bardzo boją się rozstań z mamą i nie potrafią zrozumieć, że ona po pewnym czasie wróci).
Myślenie abstrakcyjne jest jeszcze słabo rozwinięte. U dziecka 5-letniego myślenie znajduje się na poziomie przedoperacyjnym, opierającym się na zasadzie skojarzeń, zwykle bez logicznego przebiegu.
Dziecko ma świadomość istnienia różnych zjawisk, ale spostrzega je jako stan aktualny. Nie potrafi dostrzec złożoności tego stanu, a więc powiedzieć, co było wcześniej i jakie będą tego konsekwencje. Nie potrafi ułożyć ciągu zdarzeń kolejno, kierując się myśleniem przyczynowo--skutkowym oraz dokonać odwrotnej operacji (rozumowanie od konsekwencji do jej przyczyny).
Pięciolatek klasyfikuje według kilku kryteriów i podejmuje próby uogólniania. Przy definiowaniu kieruje się cechami zewnętrznymi i cechami budowy, tworzy tzw. definicje opisowe
U 5-latka kształtują się procesy analizy i syntezy słuchowej. Dziecko potrafi w tym wieku podzielić wyraz na sylaby, złożyć wyraz z sylab, wydzielić samogłoskę i spółgłoskę w nagłosie wyrazu. Nie wyróżnia głosek w wygłosie oraz nie dokonuje jeszcze analizy i syntezy głoskowej wyrazu.
Dziecko w wieku 5 lat interesuje się otoczeniem. Charakterystyczna dla tego okresu jest tzw. ciekawość poznawcza. Dziecko błyskawicznie uczy się nowych pojęć, jest ciekawe świata, zadaje mnóstwo pytań: dlaczego? po co? kiedy?

Dziecko w wieku 6 lat

Sześciolatki dążą do kontaktu z innymi dziećmi. Są w stanie zorganizować sobie różnorodne zabawy, w tym zabawy tematyczne i ruchowe.
Dziecko 6-letnie charakteryzuje się dużą zmiennością i intensywnością stanów emocjonalnych, doświadczane emocje są gwałtowne i intensywnie przeżywane. Z uwagi na słabsze możliwości hamowania i mniejszą dojrzałość układu nerwowego, dziecko może skłonność do przeżywania skrajnych emocji. Mogą mu się zdarzać gwałtowne wybuchów gniewu, złości, czy zazdrości. Dopiero zaczyna kształtować się zdolność do powściągania emocji i kontroli ich wyrażania.
Dziecko 6-letnie jest mało odporne na niepowodzenia, porażkę lub krytykę, bardzo wrażliwe na pochwałę, głównie w oparciu o pochwałę buduje motywację do pracy, na krytykę reaguje buntem, zniechęceniem i odmową.
Dzieci słabo jeszcze rozumieją zewnętrzne normy i nakazy, raczej kierują się własnym kodeksem i poczuciem sprawiedliwości, odróżniają dobro od zła.
Umiejętność koncentracji uwagi jest oczywiście różna u poszczególnych dzieci. Niemniej jednak uważa się, iż u dzieci w wieku 6 lat proces dojrzewania układu nerwowego nie jest ukończony. W tym wieku dojrzewają jeszcze okolice kory mózgowej płatów czołowych odpowiedzialnych za kontrolę impulsów, planowanie itp. W związku z czym u 6-latków, w porównaniu z 7-latkami przeważają procesy pobudzenia nad hamowaniem. Występuje dominacja części podkorowej mózgu odpowiedzialnej za impulsy i emocje, w związku z tym charakterystyczną cechą funkcjonowania i zachowania dziecka jest impulsywność, pobudliwość, ruchliwość oraz duża emocjonalność. Dziecko coraz lepiej koncentruje uwagę, ale nadal dominuje uwaga mimowolna, niezależna od woli. Dziecko w niewielkim stopniu kieruje swoją uwagą, skupia ją przede wszystkim na sprawach dla niego interesujących i ciekawych. Uwaga dowolna, zależna od woli i wynikająca z konieczności skupienia się, zaczyna się dopiero kształtować. Dziecko 6-letnie koncentruje się około 20-30 minut.

Uwaga i spostrzeganie – widoczna jest większa dowolność, celowość, łatwiej skupić się na czymś proponowanym, choć dziecko nadal reaguje na bodźce zewnętrzne. Na kształtowanie uwagi dowolnej wpływają stawiane przez dorosłych zadania, gry wymagające przyswojenia zasad. Wraz z rozwojem uwagi, wzrasta również dokładność i celowość spostrzeżeń. Narządy zmysłów są już ukształtowane, ale rozwijają się analizatory wzrokowe, słuchowe, dotykowe i kinestetyczne.

Wyobraźnia – spostrzeżenia zostają zapamiętane, co umożliwia tworzenie wyobrażeń. Zdobywanie wielozmysłowych doświadczeń, a także przeżycia emocjonalne pobudzają wyobraźnię, która jest ważnym czynnikiem w rozwoju myślenia, uczuciowości i kreatywności.

Pamięć – polega na gromadzeniu doświadczeń zmysłowych, w tym wieku opiera się głównie na działaniu konkretno – obrazowym, a więc obejmuje spostrzeżenia i wyobrażenia, które muszą być właściwie rozpoznane, aby mogły być później przypomniane i wykorzystane. Natomiast wraz z rozwojem mowy i myślenia, rozwija się pamięć słowna. Poszerza się także pojemność pamięci. Pamięć dowolną rozwijają gry wymagające zapamiętania zasad, a także uczenie się wierszy i piosenek.

Zdolności pamięciowe dzieci w tym okresie znacznie się zmieniają. Zmiany te dotyczą: wzrostu pojemności pamięci, powiększania się wiedzy o przedmiotach, które próbuje się zapamiętać, pojawienia się skutecznych strategii zapamiętywania, pojawiania się zdolności do myślenia o własnych procesach pamięciowych. Pod koniec wieku przedszkolnego obserwuje się u dzieci początki pamięci dowolnej. Pojawia się chęć przypominania sobie czegoś w toku konkretnych działań, zamiar zapamiętania i wyuczenia się na pamięć. W wieku przedszkolnym rozwijają się pamięć świeża, inaczej bezpośrednia i pamięć trwała, dzięki której kształtują się doświadczenia dzieci. W tym okresie życia dzieci nie mają wyćwiczonej i w pełni wykształconej pamięci słowno logicznej. Mogą zapamiętać wiersz, piosenkę mechanicznie lub z pomocą materiału obrazowego oraz czynności ruchowych i manipulacyjnych, ale nie potrafią ująć stosunków logicznych między treściami tekstu.

Trwałość pamięci, wierność, pojemność i gotowość kształtują się między 3 a 7 rokiem życia i później w wieku szkolnym.

Pojemność pamięci - większość dzieci w 6 roku życia jest zdolna do odtworzenia szeregu złożonego z 6 cyfr. Zmiana pojemności dziecięcej pamięci wiąże się z szybszym zachodzeniem operacji umysłowych, oraz dojrzewaniem mózgu. Wzrost szybkości przebiegu procesów umysłowych u starszych dzieci sprawia, że mogą one wykonać w tym samym czasie więcej operacji poznawczych niż dzieci młodsze, a zatem ich efektywność intelektualna jest większa. Podane do zapamiętania informacje są lepiej zapamiętywane, jeśli mogą zostać powiązane z już posiadanymi (M. Przetacznik-Gierowska, 1992).

Myślenie – wyróżniamy tutaj myślenie konkretne (oparte na spostrzeżeniach, zmysłowo – ruchowe, czynnościowe oraz oparte na wyobrażeniach, konkretno – obrazowe), a także abstrakcyjne (oparte na mowie). W wieku 6 lat myślenie przechodzi na poziom konkretno – wyobrażeniowy. Myśli dziecka mogą dotyczyć nie tylko tego, co dzieje się w danej chwili, ale także tego, co było lub ma nastąpić, o ile znalazło się to w jego obszarze doświadczeń. Zasób pojęciowy umożliwiający przechodzenie na poziom myślenia abstrakcyjnego zależny jest od indywidualnych predyspozycji oraz uwarunkowań środowiskowych. Dzieci uczą się pojęcia liczby, kształtu, wielkości, a także terminów odnoszących się do pojęć związanych z orientacją w czasie i przestrzeni. Dzieci w tym wieku są zdolne do wnioskowania, rzadziej uzasadniania. Pod wpływem działań, rozumowanie staje się bardziej logiczne, jeśli treść myślenia nie wykracza poza obszar wiedzy dziecka.